Jak już usłyszałem a to nie jest 1 kwietnia czyli Prima-Aprilis w styczniu (może i w lutym) w powiecie naszym ruszają kontrole Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska... czyli oprócz kontroli ewidencji zabiegów chemicznych, atestacji opryskiwacza, świadectwa ukończenia kursu chemizacyjnego. ewidencji zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem i innych sprawdzane będą rejestracje gospodarstw rolnych pow. 75ha z BDO (Baza danych o Odpadach) za których brak grożą dotkliwe sankcje. https://bdo.mos.gov.pl/home/wnioski/wniosek-rejestrowy/
niedziela, 8 grudnia 2019
wtorek, 17 września 2019
Poddziałanie 4.1.3 Modernizacja gospodarstw rolnych – w obszarze nawadniania w gospodarstwie
"Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" finansowanego z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020.
Pomoc przyznaje się na operację w obszarze nawadniania w gospodarstwie - maksymalne dofinansowanie w PROW 2014 - 2020 wynosi 100 tys. zł.
Limit pomocy z obszaru nawadniania w gospodarstwie nie łączy się z maksymalnymi limitami z obszarów A-D.
Pomoc na "Modernizację gospodarstw rolnych" będzie przyznawana rolnikom w postaci dofinansowania poniesionych przez nich kosztów na realizację danej inwestycji.
Poziom dofinansowania wynosi standardowo 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych. Może on być wyższy i wynieść 60%, ale tylko w przypadku gdy o pomoc ubiega się „młody rolnik.
Poziom dofinansowania wynosi standardowo 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych. Może on być wyższy i wynieść 60%, ale tylko w przypadku gdy o pomoc ubiega się „młody rolnik.
W przypadku obszaru nawadniania w gospodarstwie brak jest możliwości składania wniosku przez rolników którzy wspólnie chcieliby ubiegać się o pomoc.
Zgodnie z opublikowanym w dniu 17 września 2019 r. ogłoszeniem Prezesa ARiMR o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy na operacje typu "Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" PROW 2014-2020, w terminie od dnia 25 września 2019 r. do dnia 22 listopada 2019 r. prowadzony będzie nabór wniosków o przyznanie pomocy dla operacji realizowanych w obszarze nawadniania w gospodarstwie.
UWAGA! W przypadku operacji w obszarze nawadniania w gospodarstwie, pomoc jest przyznawana, jeżeli inwestycja objęta tą operacją spełnia warunki określone w art. 46 ust. 1–4, ust. 5 akapit pierwszy i ust. 6 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1305/2013, z tym że współczynnik procentowy, o którym mowa w art. 46 ust. 4 akapit pierwszy i ust. 6 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1305/2013, wynosi co najmniej 10%.
Pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których należą m.in. koszty: wykonania ujęć wody, zakupu nowych maszyn i urządzeń wykorzystywanych do nawadniania w gospodarstwie, budowy albo zakupu elementów infrastruktury technicznej niezbędnych do nawadniania w gospodarstwie.
W tym obszarze wsparcia wskazane zostały dokumenty preselekcyjne, których niedołączenie skutkuje pozostawieniem wniosku o przyznanie pomocy bez rozpatrzenia:
a) ostateczna decyzja zatwierdzająca projekt robót geologicznych na wykonanie ujęcia wód podziemnych wraz z kopią tego projektu, wykonanego zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego wraz z kopią decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana zgodnie z przepisami o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych wymagającą sporządzenia takiego projektu, a podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy nie posiada w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy ostatecznego pozwolenia wodnoprawnego,
b) ostateczne pozwolenie wodnoprawne wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych lub powierzchniowych, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, a podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy posiada ostateczne pozwolenie wodnoprawne,
c) ostateczne pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą poboru wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, z wyłączeniem przypadku gdy operacja obejmuje również inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych, w przypadku której podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy dołącza dokumenty, o których mowa w lit. a,
d) zgłoszenie wodnoprawne wraz z zaświadczeniem o niezgłoszeniu sprzeciwu do zgłoszenia wodnoprawnego – w przypadku operacji w obszarze nawadniania w gospodarstwie, jeżeli operacja obejmuje inwestycję, na realizację której nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego;
W tym obszarze wsparcia wskazane zostały dokumenty preselekcyjne, których niedołączenie skutkuje pozostawieniem wniosku o przyznanie pomocy bez rozpatrzenia:
a) ostateczna decyzja zatwierdzająca projekt robót geologicznych na wykonanie ujęcia wód podziemnych wraz z kopią tego projektu, wykonanego zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego wraz z kopią decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana zgodnie z przepisami o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych wymagającą sporządzenia takiego projektu, a podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy nie posiada w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy ostatecznego pozwolenia wodnoprawnego,
b) ostateczne pozwolenie wodnoprawne wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych lub powierzchniowych, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, a podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy posiada ostateczne pozwolenie wodnoprawne,
c) ostateczne pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą poboru wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, z wyłączeniem przypadku gdy operacja obejmuje również inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych, w przypadku której podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy dołącza dokumenty, o których mowa w lit. a,
d) zgłoszenie wodnoprawne wraz z zaświadczeniem o niezgłoszeniu sprzeciwu do zgłoszenia wodnoprawnego – w przypadku operacji w obszarze nawadniania w gospodarstwie, jeżeli operacja obejmuje inwestycję, na realizację której nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego;
wtorek, 10 września 2019
Szkody łowieckie
Rolnik, któremu dziko żyjąca zwierzyna wyrządziła szkody w uprawach i płodach rolnych, ma prawo do odszkodowania, którego wypłata - po dokonaniu oględzin i szacowania ostatecznego - leży w gestii miejscowo właściwego obwodu łowieckiego (jeśli szkoda powstała na jego obszarze). Ewentualne odwołania rozpatruje miejscowy nadleśniczy. Zależnie od miejsca powstania szkody odpowiadać mogą także: Skarb Państwa lub Lasy Państwowe.
Zgodnie z Prawem łowieckim dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego jest obowiązany do wynagradzania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny oraz przy wykonywaniu polowania.
Za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną oraz szkody wyrządzone przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny na obszarach, które nie wchodzą w skład obwodów łowieckich - odpowiada Skarb Państwa. Z kolei za szkody wyrządzane na obszarach obwodów łowieckich leśnych odszkodowania wypłaca Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
Szacowania szkód powstałych w obszarze obwodu łowieckiego (wraz z ustaleniem wysokości odszkodowania) dokonuje zespół składający się z:
- przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego (WODR)
- przedstawiciela dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego
- właściciela albo posiadacza gruntów rolnych, na których terenie wystąpiła szkoda
Wniosek o szacowanie szkód, w tym ustalenie wysokości odszkodowania, właściciel albo posiadacz gruntów rolnych składa do dzierżawcy/zarządcy obwodu łowieckiego. Wniosek musi zawierać m.in. wskazanie miejsca wystąpienia szkody oraz rodzaj uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego. Zgodnie z ustawą wniosek składa się w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania szkód.
Szacowanie szkody składa się z oględzin i szacowania ostatecznego. W przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, a także wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego.
Niestawiennictwo (brak udziału) właściciela albo posiadacza gruntu lub przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego nie wstrzymuje dokonania szacowania szkód.
Podczas oględzin ustala się: gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę; rodzaj, stan i jakość uprawy; obszar całej uprawy; szacunkowy obszar uprawy, która została uszkodzona oraz szacunkowy procent zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze. Oględzin dokonuje się niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. O terminie oględzin dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia właściciela.posiadacza gruntu oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkód - tutaj termin wynosi 3 dni od dnia otrzymania wniosku.
Niezwłocznie po zakończeniu oględzin dzierżawca/zarządca obwodu łowieckiego sporządza protokół, który zawiera m.in. dane podlegające ustaleniu podczas oględzin (m.in. gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę; rodzaj, stan i jakość uprawy; obszar całej uprawy) oraz szkic sytuacyjny uszkodzonej uprawy.
Członkowie zespołu (przedstawiciel gminy i obwodu łowieckiego oraz właściciel/posiadacz gruntu, gdzie wystąpiła szkoda) dokonujący oględzin mają prawo wnieść zastrzeżenia do protokołu wraz z uzasadnieniem (w protokole umieszcza się informację o braku zastrzeżeń albo o wniesionych zastrzeżeniach). Protokół sporządza się w trzech jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdego członka zespołu.
Ostateczne szacowanie szkody
Podczas szacowania ostatecznego ustala się:
- gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę
- rodzaj uprawy lub płodu rolnego
- stan i jakość uprawy lub jakość płodu rolnego
- obszar całej uprawy lub szacunkową masę zgromadzonego płodu rolnego
- obszar uprawy, która została uszkodzona, lub szacunkową masę uszkodzonego płodu rolnego
- procent zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze
- plon z 1 ha
- wysokość odszkodowania
Szacowania ostatecznego dokonuje się najpóźniej w dzień sprzętu, jeszcze przed dokonaniem sprzętu uszkodzonej uprawy. W przypadku gdy szkoda zaistniała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, szacowania ostatecznego dokonuje się w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku. O terminie planowanego sprzętu uszkodzonej uprawy właściciel/posiadacz gruntu jest obowiązany powiadomić pisemnie dzierżawcę/zarządcę obwodu łowieckiego, w terminie 7 dni przed zamierzonym sprzętem.
O terminie dokonania szacowania ostatecznego szkody dzierżawca/zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia właściciela/posiadacza gruntu oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego (w ciągu 3 dni od dnia otrzymania wniosku lub pisemnej informacji o terminie planowanego sprzętu uszkodzonej uprawy).
Niezwłocznie po zakończeniu szacowania ostatecznego dzierżawca/zarządca obwodu sporządza protokół (w trzech jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdego członka zespołu), do którego członkowie zespołu mają prawo wnieść zastrzeżenia wraz z uzasadnieniem (w protokole umieszcza się informację o braku zastrzeżeń albo o wniesionych zastrzeżeniach).
Kiedy wypłata odszkodowania?
Wypłaty odszkodowania dokonuje dzierżawca/zarządca obwodu łowieckiego w terminie 30 dni od dnia sporządzenia protokołu z szacowania ostatecznego, od którego nie wniesiono odwołania.
Właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda, oraz dzierżawcy/zarządcy obwodu łowieckiego przysługuje prawo odwołania do właściwego miejscowo nadleśniczego Lasów Państwowych. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu. W celu rozpatrzenia odwołania nadleśniczy (lub jego przedstawiciel) dokonuje odpowiednio oględzin lub szacowania ostatecznego. Odbywa się to niezwłocznie, tzn. nie później niż w terminie 7 dni od dnia wniesienia odwołania.
W oględzinach lub szacowaniu ostatecznym nadleśniczego mają prawo brać udział: przedstawiciel gminy, przedstawiciel obwodu łowieckiego oraz właściciel/posiadacz gruntu (czyli tzw. zespół). Na pisemny wniosek członka takiego zespołu w oględzinach lub szacowaniu ostatecznym nadleśniczego może również brać udział przedstawiciel miejscowo właściwej izby rolniczej.
Zgodnie z ustawą właściciele/posiadacze gruntów rolnych i leśnych powinni, zgodnie z potrzebami, współdziałać z dzierżawcami i zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami.
Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?
Odszkodowanie nie przysługuje (art. 48 Prawa łowieckiego):
- osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych
- posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru danego gatunku roślin w danym regionie, określonego przez sejmik województwa w drodze uchwały
- posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom (uwaga: od 14 maja 2019 r. przepis ten utracił moc w zakresie, w jakim przewiduje – jako skutek odmowy zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom – zwolnienie dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego od odpowiedzialności za szkody łowieckie niepozostające w związku przyczynowym z taką odmową zgody, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 2019 r. sygn. akt K 45/16)
- za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy
- za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu
- za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych
- za szkody w uprawach i płodach rolnych dokonane przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny oraz przy wykonywaniu polowania - jeśli powstały na nieruchomościach, których właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania
W tym miejscu warto wyjaśnić, że właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego może złożyć pisemne oświadczenie o zakazie wykonywania polowania na tej nieruchomości. Zakaz wykonywania polowania na danej nieruchomości jest prawem osobistym właściciela/użytkownika wieczystego.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, art. 46-50.
(za: Gazeta prawna)
piątek, 28 czerwca 2019
środa, 20 marca 2019
wtorek, 19 marca 2019
Spotkanie z ministrem rolnictwa Ryszardem Zarudzkim
W poniedziałek 25 marca organizujemy spotkanie z wiceministrem rolnictwa Ryszardem Zarudzkim które odbędzie się w domu weselnym "Pawie Oczko" w Tylicach o godzinie 11.00
Celem spotkania będzie ogólna sytuacja w rolnictwie m.in. redukcje stref ONW w powiecie, zagrożenia rynkiem globalnym oraz wiele innych tematów. To okazja przekazania swoich obaw we "właściwe ręce" Wszyscy znamy sytuację obecną w naszym rolnictwie i myślę że pewne konkretne "głosy" rolników pomogą wskazać drogę działania ministerstwa rolnictwa aby pomóc w dalszej działalności wielu gospodarstw rolnych,. gorąco zapraszamy gdyż musimy sami wraz z władzami wzmocnić nasze rolnictwo!
wtorek, 15 stycznia 2019
Szkolenie o ochronie wód, ograniczaniu zanieczyszczenia azotem pochodzenia rolniczego
Z uwagi na bardzo duże zainteresowanie rolników tym tematem a w szczególności nowymi wymaganiami ciążącymi a wszystkich rolnikach zapraszamy na dodatkowy cykl tych szkoleń, które odbędą się w każdej gminie
gmina Biskupiec: 5 lutego 2019 sala GOK w Biskupcu o godz. 10.00
gmina Grodziczno 30 stycznia 2019 sala Urzędu Gminy w Grodzicznie o godz. 10.00
gmina Kurzętnik 4 lutego 2019r. w sali GCK Kurzętnik o godz. 10.00
gmina Nowe Miasto Lubawskie - 1 lutego 2019r. sala Urzędu Gminy w Mszanowie o godz. 10.00
Zapraszamy do udziału!
gmina Biskupiec: 5 lutego 2019 sala GOK w Biskupcu o godz. 10.00
gmina Grodziczno 30 stycznia 2019 sala Urzędu Gminy w Grodzicznie o godz. 10.00
gmina Kurzętnik 4 lutego 2019r. w sali GCK Kurzętnik o godz. 10.00
gmina Nowe Miasto Lubawskie - 1 lutego 2019r. sala Urzędu Gminy w Mszanowie o godz. 10.00
Zapraszamy do udziału!
Zaproszenie na szkolenie:
W dniu 25 stycznia 2019r. w sali sesyjnej Urzędu Gminy Nowe Miasto Lubawskie z siedzibą w Mszanowie o godz. 10.00 odbędzie się szkolenie na temat programów pomocowych PROW 2014-2020 m.in. program budowy płyt obornikowych, sprzedaż bezpośrednia i restrukturyzacja małych gospodarstw. Szkolenie poprowadzi Arkadiusz Tabaka główny specjalista z Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie
Zaproszenie na szkolenie
Zapraszamy na szkolenie w naszym powiecie odbędzie się w dniu 31.01.2019r,. z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc prosimy osoby zainteresowane uczestniczeniem o wcześniejszy kontakt
poniedziałek, 14 stycznia 2019
Odstępstwo rolne - temat stary, ale z uwagi na kontrole w naszym powiecie jak najbardziej do przypomnienia
Kiedy odstępstwo rolne ma zastosowanie?
Gdy rolnik decyduje się na siew zebranych przez siebie nasion lub sadzeniaków odmian chronionych wyłącznym prawem. Wykorzystanie w ten sposób materiału ze zbioru odmiany chronionej nie wymaga uzyskania upoważnienia od hodowcy, ale muszą zostać spełnione określone warunki.
Zasady korzystania z odstępstwa rolnego:
Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z odstępstwa rolnego?1. Gatunek musi być dozwolony prawem do korzystania z odstępstwa rolnego (lista gatunków – sprawdź tutaj: gatunki dozwolone do OR)2. Materiał do siewu odmiany chronionej pochodzi z własnego zbioru.
3. Gatunek, który chcemy wysiać, jest odmianą populacyjną.
3. Gatunek, który chcemy wysiać, jest odmianą populacyjną.
Odstępstwo rolne nie obejmuje:
1. Gatunków spoza listy dozwolonych gatunków roślin uprawnych.
2. Odmian syntetycznych i mieszańcowych (F1).
3. Nabytych jako niekwalifikowany materiał siewny.
1. Gatunków spoza listy dozwolonych gatunków roślin uprawnych.
2. Odmian syntetycznych i mieszańcowych (F1).
3. Nabytych jako niekwalifikowany materiał siewny.
Ile kosztuje odstępstwo rolne?
W ciągu 30 dni od siewu materiału z własnego zbioru rolnik ma obowiązek uiścić na rzecz hodowcy opłatę za każdy kilogram materiału wykorzystanego do siewu. Wysokość tej opłaty wynosi 50% opłaty licencyjnej dla danej odmiany w danym roku.
Kto i za co uiszcza opłatę za odstępstwo rolne?
Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin, opłatę za odstępstwo rolne uiszczają:
Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin, opłatę za odstępstwo rolne uiszczają:
- w przypadku odmian ziemniaków: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 10 ha i więcej;
- w przypadku pozostałych odmian roślin chronionych na poziomie krajowym (PL) i dozwolonych do odstępstwa rolnego: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 25 ha i więcej;
- w przypadku pozostałych odmian roślin chronionych na poziomie wspólnotowym (UE) i dozwolonych do odstępstwa rolnego: posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 30 ha i więcej.
Posiadacze gruntów rolnych do 10 ha, jako tzw. drobni rolnicy są zwolnieni z obowiązku opłaty. Nie oznacza to jednak, że nie muszą oni stosować się do przepisów chroniących wyłączne prawo do odmian roślin!
Subskrybuj:
Posty (Atom)