Służebność przesyłu

W Polsce ogromna ilość działek ewidencyjnych na których urządzenia przesyłowe (w większości słupy energetyczne, linie kablowe) nie posiada uregulowania prawnego w kodeksie cywilnym.

W polskim prawodawstwie służebność przesyłu została wprowadzona z dniem 3 sierpnia 2008r. art.1 pkt 2 ustawy z 30 maja 2008r. (Dz.U.08.116.731). Powstał w celi regulacji stosunków prawnych dotyczących urządzeń przesyłowych pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a właścicielami nieruchomości. Te prawne podstawy zawiera kodeks cywilny.

Służebność przesyłu jest to ograniczone prawo rzeczowe, które zapewnia uprawnionemu ściśle określony zakres uprawnień względem nieruchomości na których wybudowane zostało urządzenie. Zgodnie z art. 49 par.1 kodeksu cywilnego są to urządzenia do doprowadzania (czy odprowadzania) wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia, które nie są częścią składową gruntu czy też obcego budynku.

Służebność przesyłu ustanawia się w drodze pisemnej umowy pomiędzy właścicielem urządzenia przesyłowego a właścicielem nieruchomości na której to urządzenie się znajduje, w formie aktu prawnego.

Służebność ma zastosowanie w przypadku planowanej inwestycji jak i już istniejących. Innymi słowy za korzystanie z urządzeń bez umowy pisemnej właścicielowi nieruchomości przysługuje odszkodowanie finansowe Kodeks Cywilny (art.224par.2 oraz art.225kc) Odszkodowanie to jest określane jednorazowo za cały miniony okres. Okres liczy się od daty 3 sierpnia 2008r. wstecz. Wynosi 10 lat w przypadku roszczeń osoby fizycznej i 3 lata dla firm, osób prawnych)

Na wysokość odszkodowania wpływ mają między innymi:

- budowa sieci – utrata korzyści z nieruchomości (np. straty w uprawie rolnej spowodowane pracami instalacji urządzeń przesyłowych)

- eksploatacja sieci - zmniejszenie wartości użytkowej i rynkowej poprzez trwałe ograniczenia  sposobie korzystania z nieruchomości (konieczność zachowania stref ochronnych, ograniczenie zdolności inwestycyjnych oraz obniżenie jakości i funkcjonalności nieruchomości)

Dochodzenie praw do należnego wynagrodzenia powinno rozpocząć się pismem do właściciela urządzenia (np. zakładu energetycznego)w które to powinno zawierać:

- wskazaną działkę ewidencyjną, na której znajdują się urządzenia

- wskazać jakich urządzeń służebność miałaby dotyczyć

- zaproponować kwotę wynagrodzenia lub inny sposób (np. przesunięcie urządzenia poza granice własnej działki ewidencyjnej)

Dodatkowo opisujemy ilość urządzeń, określamy w jakim stopniu utrudniają wykonywane zabiegi agrotechniczne oraz zmniejszają powierzchnię użytkową tej działki.

Niezałatwioną pozytywnie petycję można skierować w formie wniosku do sądu, wówczas dołączamy aktualny odpis z księgi wieczystej dla danej nieruchomości, mapkę wykazującą urządzenia będące przedmiotem roszczeń, wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, pismo do właściciela urządzenia (ukazujące iż przed sprawą sądową, właściciel nieruchomości dążył do zawarcia umowy służebności) oraz pisemną odmowę ustanowienia służebności.

W pewnych sytuacjach przedsiębiorstwo do którego należy instalacja może zasiedzieć służebność przesyłu (art.292 oraz art.172 Kodeksu Cywilnego) czyli: służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku gry polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Zasiedzenie służebności przesyłu powoduje, ze bezprawna służebność do tej pory zostaje ”nabyta” przez właściciela urządzenia bez wynagrodzenia. Okres zasiedzenia liczymy od czasu postawienia.

Przez zasiedzenie najczęściej powołuje się właściciel urządzenia odmawiając spełnienia roszczeń. Negocjacje w większości spraw nie przynoszą spodziewanego efektu i pozostaje jedynie droga postępowania nieprocesowego o ustanowienie służebności przesyłu za