Praktyczne wskazówki dla rolników w przypadku konieczności uboju zwierząt gospodarskich kopytnych poza rzeźnią
Ubój z konieczności zwierząt gospodarskich kopytnych poza rzeźnią dotyczy sytuacji, gdy zdrowe zwierzę, np. świnia, owca, koza, krowa, czy koń, ulegnie wypadkowi, np.
złamie kończynę, kręgosłup, lub też ulegnie innemu urazowi, który
uniemożliwia mu naturalne poruszanie się i tym samym transport do
rzeźni. W takiej sytuacji istnieje możliwość uratowania wartości
rzeźnej zwierzęcia.
Pytanie 1. Co należy zrobić, gdy zdrowe zwierzę ulegnie wypadkowi ?
W
pierwszej kolejności należy jak najszybciej wezwać lekarza weterynarii
zajmującego się leczeniem zwierząt gospodarskich, który stwierdzi czy
zwierzę powinno być leczone, poddane ubojowi z konieczności, czy też
uśmiercone.
Pytanie 2. Co należy zrobić, jeżeli wezwany lekarz weterynarii stwierdzi, że zwierzę może być poddane ubojowi z konieczności ?
a)
Należy skontaktować się z najbliższą rzeźnią celem ustalenia, czy
istnieje możliwość przyjęcia tuszy i narządów wewnętrznych zwierzęcia
poddanego ubojowi z konieczności.
Tusza
zwierzęcia wraz z przynależnymi do niej narządami wewnętrznymi musi być
przewieziona do rzeźni, gdzie urzędowy lekarz weterynarii dokona
badania poubojowego i wyda ocenę przydatności mięsa do spożycia przez
ludzi. Wydanie takiej oceny jest warunkiem koniecznym wprowadzenia mięsa
na rynek, tj. oferowania do sprzedaży i tym samym uratowania wartości
rzeźnej zwierzęcia.
b) Należy poddać zwierzę ubojowi z konieczności.
Pytanie 3. Kto może dokonać uboju z konieczności ?
Ubój
z konieczności powinien być dokonany przez osoby posiadające
odpowiednie kwalifikacje, tj. takie same jak w przypadku uboju zwierząt w
rzeźni.
Pytanie 4. W jaki sposób i w jakich warunkach powinien odbyć się ubój z konieczności ?
W
przypadku uboju zwierząt z konieczności poza rzeźnią posiadacz zwierząt
jest zobowiązany do podjęcia wszelkich koniecznych działań, aby jak
najszybciej dokonać uboju zwierzęcia, w tym dołożyć starań, aby podczas
uboju i działań z nim związanych oszczędzić zwierzętom wszelkiego
niepotrzebnego bólu, niepokoju i cierpienia.
Należy
spełnić wymagania dotyczące ochrony zwierząt podczas uboju. Zwierzę
powinno być ogłuszone i wykrwawione zgodnie z przepisami określonymi w
rozporządzeniu Rady nr 1099/2009 przez osobę posiadającą odpowiednie
kwalifikacje.
Po
uboju tusza powinna być wykrwawiona. W miejscu dokonania uboju można
również, pod nadzorem wezwanego lekarza weterynarii, usunąć z tuszy
żołądek oraz jelita zwierzęcia. Usunięte narządy należy oznakować (w
sposób umożliwiający ich identyfikację z daną tuszą) i wraz z tuszą
przewieźć do rzeźni.
Pytanie 5. Jakie dokumenty muszą być dostarczone do rzeźni wraz z tuszą i narządami wewnętrznymi zwierzęcia ?
Do rzeźni wraz z tuszą i narządami wewnętrznymi zwierzęcia muszą być dostarczone następujące dokumenty:
<![if !supportLists]>a) <![endif]>oświadczenie
rolnika - stwierdzające tożsamość zwierzęcia oraz zawierające
informacje na temat weterynaryjnych produktów leczniczych lub innych
środków, jakie podawano zwierzęciu lub wobec niego stosowano, z
wyszczególnieniem dat podawania i okresów karencji;
<![if !supportLists]>b) <![endif]>zaświadczenie
lekarza weterynarii - stwierdzające korzystny wynik badania
przedubojowego, datę i czas przeprowadzenia tego badania, przyczynę
dokonania uboju z konieczności oraz informację na temat leczenia,
jakiemu poddane było to zwierzę.
Pytanie 6. W jakich warunkach tusza wraz z narządami wewnętrznymi zwierzęcia powinna być przewieziona do rzeźni ?
Tusza
zwierzęcia wraz z przynależnymi do niej narządami wewnętrznymi powinna
być przewieziona do rzeźni w warunkach higienicznych i najszybciej jak
to możliwe. Jeżeli transport potrwa dłużej niż 2 godziny od chwili
dokonania uboju zwierzęcia, należy zapewnić warunki chłodnicze dla
przewożonej tuszy i narządów wewnętrznych. W przypadku, gdy warunki
klimatyczne na to pozwolą, nie ma konieczności poddawania chłodzeniu
tusz i narządów wewnętrznych.
Pytanie 7. Co się stanie jeśli lekarz weterynarii uzna, że nie może być przeprowadzony ubój z konieczności ?
Lekarz weterynarii może stwierdzić, że zwierzę powinno być leczone, albo uśmiercone.
W przypadku gdy podjęta jest decyzja o uśmierceniu zwierzęcia, to:
1) uśmiercanie przeprowadza lekarz weterynarii przez podanie środka usypiającego,
2) tusza może być:
a) poddana utylizacji lub
b)
za zgodą urzędowego lekarza weterynarii przeznaczona do skarmiania
mięsożernych zwierząt futerkowych (jeżeli chce się uzyskać taką zgodę,
należy skontaktować się z powiatowym lekarzem weterynarii).
Ponadto,
w przypadku zdrowych zwierząt kopytnych, które uległy wypadkowi, takich
jak świnia, owca, koza lub cielę do 6 miesiąca życia, możliwe jest
przeprowadzenie uboju zwierzęcia w celu pozyskania mięsa na własne
potrzeby. Przy przeprowadzaniu takiego uboju nie jest konieczna obecność
lekarza weterynarii, niemniej jednak pozyskane mięso nie może być
oferowane do sprzedaży.
Pytanie
8. Co należy zrobić, jeśli nie znajdzie się rzeźni, który zgodziłaby
się na przyjęcie tuszy wraz z narządami wewnętrznymi zwierzęcia
poddanego ubojowi z konieczności ?
W
tej sytuacji rolnik może zdecydować się na leczenie zwierzęcia,
uśmiercenie go bądź przeprowadzenie uboju w celu pozyskania mięsa na
własne potrzeby. Jeśli nastąpi śmierć zwierzęcia, zwłoki należy poddać
utylizacji, w tym przypadku koszty utylizacji pokrywa Agencja
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Pytanie 9. Czy w każdym przypadku prawidłowo przeprowadzonego uboju z
konieczności można zagwarantować, że zostanie uratowana wartość rzeźna
zwierzęcia ?
Mięso
pozyskane ze zwierzęcia poddanego ubojowi z konieczności, w każdym
przypadku poddawane jest badaniu poubojowemu przeprowadzonemu przez
urzędowego lekarza weterynarii w rzeźni. Badanie to ma na celu dokonanie
oceny, czy mięso jest zdatne, czy też niezdatne do spożycia przez
ludzi, zanim zostanie wprowadzone na rynek.
Wartość rzeźna zwierzęcia zostanie uratowana w przypadku, gdy tusza zostanie oceniona jako zdatna do spożycia przez ludzi.
Natomiast
gdy tusza zostanie oceniona jako niezdatna do spożycia przez ludzi,
poddawana jest utylizacji (kto ponosi koszt utylizacji zależy od umowy
jaka została zawarta pomiędzy rolnikiem a podmiotem prowadzącym rzeźnię)
bądź za zgodą urzędowego lekarza weterynarii przeznaczona jest do
skarmiania mięsożernych zwierząt futerkowych.
Pytanie 10. Czy w przypadku uboju z konieczności wymagane jest powiadomienie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa?
W każdym przypadku przeprowadzenia uboju z konieczności zwierząt z
gatunku bydło, owce, kozy lub świnie, konieczne jest powiadomienie o tym
zdarzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Należy
pamiętać, że ubój bydła, owcy lub kozy należy zgłosić w terminie 7 dni,
natomiast ubój świni w terminie 30 dni od dnia dokonania uboju z
konieczności.
Opracowano w:
Departamencie Bezpieczeństwa
Żywności i Weterynarii
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi